زندان دهان – داستان جالب آناتومی و مورفولوژی دندان ها

آناتومی و مورفولوژی دندانها به زبان ساده

مقدمه

رفقا سلام
این مقاله در واقع یه سریاله که توش دهان رو مثل یه زندان فرض کردیم و دندان‌هـا رو مثل متهم‌هـای داخـل ایـن زنـدان. می‌خوایم آناتومی و مورفولوژی این زندانی‌ها، یعنی آناتومی و مورفولوژی دندان ها رو تک به تک و با جزئیات ریز بهتون معرفی کنیم.

هدف از ساختن این سریال اینه که مفهوم آناتومی و مورفولوژی رو به زبون ساده و خیلی خوب درک کنین.

یاد داشتن آناتومی و مورفولوژی دندان خیلی به دردتون میخوره.

مثلا اگه دانشجو هستید، برای تراش مورفولوژی

اگه تکنسین پروتز ثابت هستید، برای پرسلن‌گذاری و وکساپ

اگه دندان مصنوعی می‌سازید، برای چیدمان دندان‌ها

و اگه دندانپزشک هستید، برای شکل دادن به کامپوزیت

 

این سریال هر چندوقت یه بار آپدیت میشه و رفته رفته دندونای بیشتری رو توی بررسی میکنیم.

پس پاشین یه ظرف تخمه بیارین و بشینین به تماشای این سریال جذاب. البته منظورمون از ظرف تخمه، کاغذ و خودکاره 🙂

برای شروع، بیاین بریم سراغ خلفی‌های ردیف بالا

پس، قسمت اول:

آناتومی و مورفولوژی دندان پرمولار اول

گفتیم که توی این سریال، دهان یه زندانه (کلا هرجا اسم زندان اومد، بدونین داریم از دهان حرف میزنیم) و هر کدوم از دندونا متهم‌های این زندانن.

اولین پرونده‌ای که روی میزه، مربوط میشه به متهمی که در ظاهر خیلی سر به زیره، اما در باطن یه موزمار به تمام معناست. یعنی پرمولار اول توی فک بالا.

داخل دهان، 4 تا پرمولار اول داریم که 2تاش مربوط به فک بالا و 2 تاش مربوط به فک پایینه.

اگه از میدلاین 4تا دندان به سمت راست و 4تا دندان به سمت چپ برید، در هر سمت یه دندان وجود داره به اسم پرمولار اول.

دندان‌های خلفی از این دندان شروع میشن.

شماره-پرمولار-اول-فک-بالا-در-سیستم-یونیورسال

شماره جهانی

تـوی سیـستم شماره‌گـذاری جهـانـی، به پرمولار اولِ سمت راست در فک بالا شماره 5 دادن و بـــه سمــت چــپی، شمــاره 12.

این دندان از یک سمت با کانین یا نیش در تماسه و از طرف دیگه با پرمولار دوم.

وظیفه اصلیش هم جویدنه.

البته توی زیبایی ظاهری هم تاثیر داره.

مشخصات ظاهری

اگه از روبرو بـه این دنـدان نگـاه کنید مـمکنـه بـه دلیـل شبـاهـتش بـا کـانیـن اشتباه بگیریدش.

البتـه کانین یکم بزرگ‌تره.

پرمولار-اول-از-نمای-روبرو
پرمولار-اول-از-نمای-بالا

اما از بـالا تفاوتش آشکـار میشه.

چـون پـرمولار 2تـا کاسپ داره ولـی کانین فقط یدونه کاسپ داره.

توی پرمولار اول، کاسپِ قسمت باکال، تیز تر از کاسپِ قسمت لینگواله.

در اینجا اصطلاح H.O.C یا H.OF.C مطرح میشه.

ایـن اصطلاح بـه معنـی حـداکثر میزان برجـستگـی یا Height of Contour هست.

این برجستگی برای پرسلن کارا و دندانپزشکا خیلـی مهمه.

اگه از هر زاویه‌ای به دندان نگاه کنید، اون برجستگی مشخصه.

حالا در دندان پرمولار اول، H.O.C غالبا در یک‌سوم سرویکالی قرار داره.

های-کانتور-در-پرمولار

اصطلاح بعدی، C.E.J هستش که به معنی خط سرویکالی دندانه و به گردن دندان هم معروفه.

در سـطـح اکلـوزال یـه‌سری برجستگـی‌هـا وجود داره کـه بهشون میگن ریج.

ریج‌ها رو میشه با کوه‌ها و تپه‌های روی زمین مقایسه کنید.

یه‌سری فرورفتگـی‌هـا به اسم Pit یـا شیارهایـی به اسم Groove وجود داره که مختصری از اونا رو در ادامه براتون توضیح میدیم.

اطلاعات-تکمیلی-آناتومی-و-مورفولوژی-پرمولار-اول-1
اطلاعات-تکمیلی-آناتومی-و-مورفولوژی-پرمولار-اول-2
اطلاعات-تکمیلی-آناتومی-و-مورفولوژی-پرمولار-اول-3

خب بریم سراغ قسمت دوم

آناتومی و مورفولوژی دندان پرمولار دوم

شماره-گذاری-جهانی-پرمولار-دوم
،اگه از میدلاین(دوباره بگیم میدلاین چیه: خط فرضی که صورت رو به دو قسمت مساوی تقسیم میکنه) 5 تا دندان به سمت راست و 5 تا دندان به سمت چپ برید، به دندانی می‌رسید که پرمولار دوم نام داره
تو سیستم شماره‌گذاری جهانی، شماره 4 و 13 روی پیراهن این متهم حک شده
مقایسه-ظاهری-پرمولار-اول-و-پرمولار-دوم
این دندان از یک طرف به پرمولار اول چسبیده و از طرف دیگ به مولار اول
چون از دو طرف با کرسی‌ها در تماسه، مناطـق تماس بیشتـری نسبـت بـه پرمولار اول داره
این دندان از نظر شکل و آناتومی خیلی شبیه به پرمولار اوله ولی یه مقدار تفاوت جزئی داره
ویژگی-های-باکالی-پرمولار-دوم-1

اولیش اینه که از پرمولار اول کوچیک‌تره زوایای تند و تیزی که در پرمولار اول دیدین تو این دندون گرد شدن و دیگه به چشم نمیان

کاسپ باکالی این دندان مقدار کمی به سمت مزیال کشیده شده. این یعنی شیبی که از کاسپ تا مزیال .داریم کوتاه‌تر از شیب کاسپ تا دیستاله

ویژگی-های-باکالی-پرمولار-دوم-2
ویژگی-های-دیستالی-پرمولار-دوم
پرمولار دوم هم مثل پرمولار اول دوتا کاسپ به نام‌های کاسپ باکال و کاسپ لینگوال در دو طرف خودش داره ویژگی پرمولارها داشتن دوتا کاسپه
اگـه یادتون بـاشه، در پرمولار اول کـاسپ لینگوال از کاسپ باکال کوتاه‌تر بود اما در پرمولار دوم این کاسپ‌ها تقریبا هم‌ارتفاع هستن
پرمولار اول معمولا دوتا ریشه داره (البته مدل تک ریشه هم وجود داره) امـا این دندان غالبا بـا یک ریشـه دیده میشه (ریشه اون سینگله)
ویژگی-های-اوکلوزالی-پرمولار-دوم
اگه از بالا (یعنی اکلوزال) به این سطح نگاه کنید، این دندان دیگه ضلع و زاویه نداره و به شکل بیضی دیده میشه در سطح اکلوزال به‌غیر از شیارها یا Groove های اصلی، یه‌سری شیارهای دیگه هم وجود  داره به اسم شیارهای فرعی یا Secondary Groove

و در پایان، شما رو دعوت می‌کنیم به تماشای نمای لینگوال از دومین متهم خلفی

ویژگی-های-لینگوالی-پرمولار-دوم

قسمت سوم: آناتومی و مورفولوژی دندان کانین

توی این قسمت می‌خوایم درمورد دندان‌های نیش یا به اصطلاح علمی، کانین‌ها براتون صحبت کنیم
داخل دهان، چهار تا دندان نیش یا کانین وجود داره، دو تـا در قوس فکـی بالا و دو تـا در قوس فکـی پایین
کانین‌ها، مرزی بین دندان‌های خلفی و قدامی هستن، به همین دلیل بهشون میگن انتقال دهنده خلفی به قدامی
کانین، همسایـه‌ی لتـرال و پرمـولار اولـه
استحـکـام و مقاومـت کانین‌ها از بقیـه‌ی دندان‌هـا یه مقدار بیشتره. به همین دلیل، وظیفه پاره کردن مواد غذایی رو بهش دادن (دیگه وظیفه‌ی خرد کردن و جویدن غذا رو به عهده نداره)

شماره گذاریی دندان کانین در سیستم یونیورسال

اگـه از میدلایـن، 3 تـا دندان بـه هـر سمـت بشمرید، می‌تونید ایـن دندان تنومنـد رو ببینید
تو سیستم شماره‌گذاری جهانی، به این دندان‌ها شماره‌های 6 و 11 رو دادن
شماره جهانی دندان کانین

کانین‌های فک بالا، یکی از راه‌های پیـداکـردن محـل دقیـق پـاپیـلای ثنایایی هستن

اگه بین این 2تـا دندان یه محور فرضی رسـم کنیـد، وســط ایـن محـور میشــه جایگاه پاپیلای ثنایایی
پاپیلا برای رسم کردن میدلاین و چیدمان دنـدان‌هـای فـک بالا خیلـی بـه دردتـون میخوره

ویژگی‌های دندان کانین

 

بیاین باهم چندتا از ویژگـی‌های کانین‌ها رو بررسـی کنیم
تاج این دندان‌ها تیزه و دو تا لبه بُرنده در هر سمت دارن
شیب قله کاسپ کانین تا میزیال، کمی به سمت بیرون برجستگی داره
درحالـی کـه شیب قله کـاسپ تـا دیستال، کمـی فرورفتگی داره
طـــول ایــن شیـب‌هــا بـا هــم بــرابــر نیسـت طول شیب کاسپ تا میزیال، کوتاه‌تر از شیـب کاسپ تا دیستاله
به این شیب‌ها به ترتیب میزیو انسیزو اسلوپ (MIS) و دیستو انسیزو اسلوپ (DIA) میگن
حتی خوندنشون هم کار سختیه!
بیشترین برجستگی (HOFC) یا کانتور دندان رو در قسمت دیستال و در یک‌سوم وسطی دندان می‌تونید مشاهده کنید
روی نمای لبیالی کانین دوتا گودی وجود داره که بهشون گودی‌های رشد میگن
ویژگی-های-دندان-کانین
حالا
بیاین ازنمای پشتی این دندان رو ببینیم، یعنی نمای لینگوالـی
تو این قسمت یک سینگلوم برجسته وجود داره
سینگلوم چیه؟
سینگلوم، برجستگی‌های بزرگ و مشخصی روی مینای دندانـه که در سطح لینگوال دندان‌های قدامی فک بالا و پایین قرار داره و سطح میزیال رو به دیستال وصل میکنه
وسـط ایـن دنـدان، یـه برجستگـی وجـود داره کــه بهش میگـن ریج لینگوال
در دو طـرف اون هـم، ریج‌هـای بـرجستـه مارجیـن قـرار داره کـانتور لینگوال رو هـم می‌تونید در بیشتـرین برجستگـی سینگلوم پیدا کنید
ویژگی های دندان کانین 2
از نمای دیستالـی و میزیالـی، ایـن دنـدان شبیه مثلثه
یه نکته: کانین معمولا بعد از پرمولرها رشد میکنه، به همین دلیل ممکنه فضای کافی برای رشد نداشته باشه و در خارج از قوس دهانی رشد کنه
شایدم اصلا رشد نکنه و در فک باقی بمونه که در این صورت بهش میگن دندان نهفته
ویژگی های دندان کانین 3

قسمت چهارم: آناتومی و مورفولوژی دندان لترال بالا

اسم ایــن زندانـی لترالـه امـا هـم سلولـی‌هاش، اونــو ثنایای کناری صدا میزنن

7 و 10 شماره‌هایی هستن که در سیستم شماره‌گذاری جهانی به این دندان‌ها دادن

در همسایگی این متهم، دوتا متهم دیگه به اسم سانترال و کانین وجود داره

شماره-گذاری-جهانی-دندان-لترال-بالا

دندان لترال تقریبا شبیه همسایه‌ش یعنی سانتراله

اما تفاوت‌هایی باهم دارن که چندتاشو بهتون میگیم

یکیش اینـه که لتـرال کوچیـک‌تر و ظریف‌تر از سانترله

یکی دیگه اینکه برجستگی لترال کمتر از سانتراله

دندان-لترال-بالا

خب

بریم سراغ شکل ظاهری لتـرال

اگـه از نـمای روبرو یعنـی لبیـال به ایـن دندان نگـاه کنیم می‌بینیم کـه نسبت بـه سانتـرال زوایای گرد تری داره

بیشتر میزان برجستگی یا های‌کانتور هم در یک‌سوم سرویکالی قرار داره

در نزدیکی انسیزال این دندان، 2 تا شیار به اسم شیارهای رشدی یا Developmental وجود داره

این شیارها باعث ایجاد 3 تا برجستگـی درنوک انسیزالـی لتـرال میشن کـه بهشون ماملون میگن

جزئیات-سطح-دندان-لترال-بالا-از-نمای-باکال

خب

بریـم بـه پشـت دنـدان، یعنــی نـمـای لینگـوالـی

اولیـن چیـزی که بـه شکل مثلـث نظرمونـو جلـب میکنه وجود یک فاسای کم عمقه

فاسا؟

فاسا در قدامـی‌هـا، یک گودی کـم‌عمق در قسمت لینگوال دندانه

فاسای این دندان از فاسای سانتـرال عمیق‌تره

سینگلومش هم برجسته‌تر از سانتراله

بیشترین برجستگی یا H.OF.C اون هم در یک‌سوم سرویکالی یا سینگلوم قرار داره

این دندان تک ریشه‌ست و ریشه‌‌ی بلندتری نسبت به سانتـرال داره

جزئیات-سطح-دندان-لترال-بالا-فاسا

لبه انسیزالـی و همینطور سینگلوم خیلـی برجسته ای داره

از نمای انسیزالی، این دندان به شکل متوازی الاضلاعه

و سطوح لینگوال و لبیالش برجستگی خیلی زیادی داره

جالبه بدونید که بعضی افراد به‌طور مادرزادی دندان لترال ندارن!

جزئیات-سطح-دندان-لترال-بالا-از-نمای-بالا

حالا

بیاین ازنمای پشتی این دندان رو ببینیم، یعنی نمای لینگوالـی

تو این قسمت یک سینگلوم برجسته وجود داره

 

سینگلوم چیه؟

سینگلوم، برجستگی‌های بزرگ و مشخصی روی مینای دندانـه

که در سطح لینگوال دندان‌های قدامی فک بالا و پایین قرار داره

و سطح میزیال رو به دیستال وصل میکنه

وسـط ایـن دنـدان، یـه برجستگـی وجـود داره کــه بهش میگـن ریج لینگوال

در دو طـرف اون هـم، ریج‌هـای بـرجستـه مارجیـن قـرار داره کـانتور لینگوال رو هـم می‌تونید در بیشتـرین برجستگـی سینگلوم پیدا کنید

جزئیات-سطح-دندان-لترال-بالا-از-نمای-لینگوال

9 نظر در “زندان دهان – داستان جالب آناتومی و مورفولوژی دندان ها

    • مدیریت می گوید :

      تمنا میکنم دوست خوبم
      بله انشالله به زودی قسمت های بعدی این سریال هم آپلود میشه

  1. یاسمین صادق زاده می گوید :

    سلام، عالی بود عالی، خیلی ممنون ازتون باقی زندانی ها رو کی میزارید؟؟؟

    • مدیریت می گوید :

      سلام دوست عزیز
      چه خوب که خوشتون اومده 🙂
      بقیشونو به مرور اضافه میکنیم

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

×