فرز های لابراتواری طبقه بندی متفاوتی دارن و به چند دسته تقسیم میشن بیایــن تفـاوت کاربایــد و المـاسه و… رو باهــم ببینیـم چیــه تا موقــع خرید فرز برای میکروموتور دیگه گیج نشیم مته‌هــا و فرزهـــای تـراش انواع و اقســام مختلفــی دارن کـه هـرکــدوم کابرد مخصوصی دارن همین تنوع زیادی، باعث سردرگم شدن بعضی از تکنسین های دندانسازی موقع خرید میشه
پس بهتره اطلاعات علمی و دقیق درباره انواع فرز لابراتواری رو بدونیم تا موقع خرید دقیقا بدونیم که دنبال چی هستیم و چی میخوایم
طبقه بندی فرز دندانسازی بر مبنای ایزو
فرزهای تراش بر اساس سیستمی به اسم ایزو طبقه بندی میشن ایزو یک کد 5 بخشیه که روی اکثر فرزهای شرکتی وجود داره مثلا فرز زیر رو ببنید
معنی هر کدوم از رقم های ایزو چیه؟
1- طبقه بندی فرز لابراتواری بر اساس متریال یا نوع مواد سازنده
اینکه مته از چه موادی ساخته شده باشه خیلی مهمه قدیم که تکنولوژی ساده‌تر بود، فقط 4 تا مته فولادی تو بازار پیدا میکردی اما الان قضیه فرق میکنه این تنوعه باعث میشه کیفیت خروجی کار و تراشی که دادی فرق کنه بر این اساس ما 2 نوع مته داریم:
1- مته کارباید:
اینا از کربن ساخته شدن و لبشون تیزه
2- مته الماسه:
اینا از ذرات ریز الماسه ساخته شدن
مته کارباید
اینا وقتی اومدن جایگزین مته‌های فولادی شدن فرقشونم اینه که استحکامشون خیلی بیشتره و بخاطر مواد سازندشون در برابر سایش هم مقاوم هستند این مته‌ها بخاطـر شکل لبه‌هاشون برای سوراخ کـاری یا برداشت عمیـق استفاده میشن آکریل‌برها و رندهای کارباید تو این دسته قرار میگیرن
مته الماسه
المـاس سخـت‌جون‌ترین ماده طبیعـی شناختـه شـده تو دنیاسـت و تـو صنعـت از نوع مصنوعـی یا طبیعیـش برای تـراش و برش استفـاده میشـه برای اینکه فرزهای الماسه مخصوصا نکات کلیدی خرید فول الماسه رو بیشتر بدونی پیشنهاد میکنیم مقاله راهنمای خرید فرزتراش چینی رو ببیند
2- طبقه بندی فرز بر اساس پایه مته
یکی از مشکلاتـی کـه تازه واردا تـو شناخـت مته‌ها دارن اینه که نمیدونـن فـرزهـای با انـدازه پایـه متفـاوت برای چــه دستگـاهایــی استفـاده میشـــه ما به چندتا از این دستگاها اشاره میکینم
- توربین دندانپزشکی
- آنگل دندانپزشکی
- هندپیس
توربین دندانپزشکی
توربین دنداندپزشکی سریع ترین ابزار برای تراش دندان خب پس مته‌هایی که براش استفاده میشن باید ویژگی خاصی داشته باشن مته‌های توربین قطـر پایشون 1.6 میلی‌متره و طولشون هـم نسبت به مته‌های دیگه کوتاه‌تره در واقـع به مته‌هـای توربیـن Friction Grip میگـن کـه 3 مـدلم داره
- طول کوتاه یا FGM
- طول متوسط یا FG
- طول بلند یا FGL
آنگل دندانپزشکی
تو دندانپزشـکی به متـه‌هایــی کــه با سرعــت کمتـر کـار کنـن هــم نیــازه اگه بخوایم از میکروموتورایی کـه با سرعـت کـم طراحـی شـدن استفـاده کنیـم، به دلیـل زاویـه نامناسبــی کـه نسبت به محـور طولـی دنـدان داره به مشکل میخوریم اینجاسـت کـه به خـاطر وجـود زاویـه 90 درجـه‌ای کـه دستگاه آنگـل داره، از این سیستم استفاده میشه قطر پایه این فرزها 2.35 میلی‌متـره و یک برش هم در انتهـای پایش وجود داره
هندپیس
این مته‌ها مثل مته‌های آنگل پایه 2.35 میلی‌متری دارن اما محور مته با محور موتور در یک راستا قرار داره
طول این مته‌ها خیلی بلندتر از مته‌های آنگل و توربینه به این مته‌ها HP bur هم گفته میشه هندپیس مانی پولو یه هندپیس باکیفیت و قیمت مناسب برای موتورآویزه اگه میخوای یه هندپیس خوب بخری اما زیاد برای خریدش هزینه نکنی، حتما هندپیس مانی پولو رو ببین 🙂
3- طبقه بندی بر اساس شکل
فرز لابراتواری رو بر اساس تشابهشون به اشیا دور و برمون اسم گذاری کردن
مثلا فرز توپی یا Ball bur
یکی از رایج ترین و پرکاربردترین انواع فرز لابراتواری ، همین مدله بیشترم برای سوراخ کاری تری اختصاصی یا حذف ندول های کستینگ یا برداشت سطح پرسلن استفاده میشه بعضیا به این مته ها روند یا Round هم میگن
فرز استوانه یا Cylindrical bur
این فرز لابراتواری شبیه استوانست و خودش چندتا مدل داره:
نوک صاف که بهش میگن Flat-tipped از این مدل در تراش سطح پرسلن زیاد استفاده میشه
نوک گرد که اسمش هست Round-tipped
و نوک تیز که بهش Pointed bur گفته میشه
مثلا مته استوانه نوک گرد میشه: Round-tipped Cylindrical bur
فرز لابراتواری مخروطی یا Conical bur
همون استوانست منتها هرچی میاد بالاتر دهنش جمع تر میشه این مدلم نوک صاف یا Flat-tipped و نوک گرد یا Round-tipped داره فینیش لاین خوراک این مته هاست
فرز مخروطی معکوس یا Inverted Cone bur
بین خودمون بهش میگیم اینورت تصور کن فرز مخروطی رو چپه بذاری روی پایه سطح اکلوزال همیشه به این مدل نیاز داره
مته های شعله شمعی یا Flame burs
یه شکل ایده آل که بهتون کمک میکنه تا دیواره های پروگزیمال و سطح باکالی رو با ظرافت تراش بدید
فرز دیسکی یا چرخی Wheel Bur
این مدل برای برش‌های عمیـــق‌تر یا سطـح اکلوزال استفــاده میشــه علاوه بر همه اینا، چندین مــدل دیگه هم وجود داره
4- طبقه بندی بر اساس زبری و نرمی
رنگ نوار مته‌ها مشخص میکنه که چقدر توانایی برداشت از سطح رو دارن این کدگذاری توسط ISO regulatory استاندارد شده نمونه رنگایی که زیاد استفاده میشه ایناست
- سفید: فوق العاده نرم Superfine
- زرد: نرم Extra fine
- قرمز: نه خیلی نرم و نه خیلی زبر Fine
- آبی: استاندارد Standard
- سبز: درشت Coarse
- مشکی: فوق درشت این کدگذاری به ما امکان میده که موقع انتخاب فرز دندان از تولید کنندگان مختلف، به یک زبان صحبت کنیم
راهنمای استفاده از فرز دندانسازی
یک نکته مهم که خیلی‌ها متاسفانه نمیدونند رابطه بین فرز و سرعت هندپیس است. هر چقدر قطر فرز بیشتر باشد سرعت استفاده کمتر میشود به جدول زیر نگاه کنید
برای مثال میکروموتور استرانگ 204 که یک دستگاه با توان35000 دور در دقیقه است هنگامی که از یک فرز دیسکی استفاده میکنید حداکثر سرعت را باید روی 5000 دور در دقیقه تنظیم کنید.
خوبــی ایـن کدگذاریا اینه کــه یه زبــون مشترک بین همه آدمــا برای انتخاب فرز و مته بوجود میاره
مثلا اونایی کـه میرن ترکیــــه میتونن قشنــگ اسم دقیق فرز رو بگن تا بنده خدا واسشون بیاره 🙂
البته که دنیای مته ها و فرزهـا خیلی گستردست و ما فقــط به انواع پر مصرفشون اشاره کردیم متــه های دیگـه ای مثل مولت سنگــی ،فرز جراحی فرز آماده سازی کانال هم وجود داره که به زودی همین جا با هم بررسی میکنیم.